Nhà văn đoạt giải Nobel Nadine Gordimer mất ở tuổi 90 NDĐT – Nữ nhà văn Nam Phi từng giành giải Nobel Nadine Gordimer, một trong những nhà hoạt động tích cực chống lại chế độ phân biệt chủng tộc ở đất nước này, đã qua đời ở tuổi 90 tại nhà riêng ở thành phố Johannesburg.
Nadine Gordimer sinh ở Springs, Gauteng, ngoại ô thành phố Johannesburg, Nam Phi, trong gia đình thợ kim hoàn gốc Do Thái di cư. Bố người Litva, mẹ là người Anh, sau khi học xong trường dòng, bà vào Trường đại học Witwatersrand ở Johannesburg. Năm 1954, bà kết hôn với một thương gia tên là Reinhold Cassirer. Bà cũng từng được nhiều người tôn vinh là nhà văn hàng đầu Nam Phi với nhiều tiểu thuyết, truyện ngắn ngập tràn những bi kịch của số phận con người và những cảm xúc về một xã hội bị biến dạng bởi vị trí thống trị độc tôn của người da trắng trong nhiều thập kỷ. Trong thông cáo của gia đình nữ nhà văn dịch vụ hoàn thiện sổ sách kế toán Nadine Gordimer có đoạn viết bà cả đời luôn quan tâm đến Nam Phi trên phương diện văn hóa, con người và cuộc đấu tranh liên tục hướng tới nền dân chủ. Bà về cõi vĩnh hằng an lành trong vòng tay hai con là Hugo và Oriane.
Được coi là một trong số các văn sĩ hàng đầu của Nam Phi, Gordimer đã xuất bản nhiều tiểu thuyết và truyện ngắn xoay quanh đề tài cuộc sống con người và xã hội trong những thập niên chế độ phân biệt chủng tộc cai trị. Nhiều tác phẩm của bà đề cập đến tình yêu, sự căm thù và tình bạn dưới áp lực của sự phân biệt chủng tộc, cho đến khi chế độ này chấm dứt vào năm 1994, khi Nelson Mandela trở thành vị lãnh đạo da màu đầu tiên của Nam Phi. Là một thành viên của Hội đồng dân tộc châu Phi, một tổ chức bị cấm dưới chế độ apartheid, Gordimer sử dụng ngòi bút của mình để đấu tranh chống lại sự bất công giữa người da trắng và da màu, do đó nữ văn sĩ công ty tư vấn quản lý thuế hà nội có không ít kẻ thù. Hai trong số các tác phẩm của bà gồm A World of Strangers (Thế giới của những người lạ) và Burger's Daughter (Con gái của Burger) từng bị cấm ngặt dưới chế độ apartheid. Nhưng Gordimer không vì thế mà chùn tay, bà đã tìm mọi cách lật bộ mặt nhân đạo giả dối của chế độ cầm quyền bấy giờ. Những năm sau đó, Nadine Gordimer còn là một nhà hoạt động tích cực trong lĩnh vực tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS. Bà làm việc cho Treatment Action Campaign, một nhóm do chính phủ Nam Phi hỗ trợ, chuyên cung cấp thuốc kéo dài sự sống miễn phí cho các bệnh nhân dịch vụ kế toán trọn gói giá rẻ AIDS. Xuất thân từ gia đình thợ làm đồng hồ người Do Thái Lithuania, Gordimer bắt đầu cầm bút viết văn từ năm lên 9 tuổi. Tuổi thơ có phần cô đơn đã thúc đẩy bà tìm hiểu sự căng thẳng giữa những người bình thường chung quanh mình, đặc biệt là những khách hàng đến tiệm đồ trang sức của cha bà và những công nhân da màu sống quanh vùng ngoại ô phía đông Johannesburg nơi gia đình bà sinh sống. Những gì bà thấy và hiểu được đã tạo nên tư tưởng chống lại sự phân biệt chủng tộc và giúp bà viết ra những tác phẩm nói lên tiếng nói của đông đảo người dân da màu ở Nam Phi. Nadine Gordimer được trao giải Nobel văn chương năm 1991, ba năm trước khi đất nước Nam Phi thoát khỏi chế độ phân biệt chủng tộc. Các tác phẩm của bà được xuất bản ra khoảng 40 thứ tiếng. Nadine Gordimer từng bày tỏ sự phản kháng đối với những hà khắc mà người da màu phải chịu đựng trên đất nước mình: “Sống mấy chục năm trong đời, tôi nhận thức rõ ràng rằng người da màu phải chịu đựng bạo lực và sự bất công lâu như thế nào. Và chúng tôi, những người da trắng, phải chịu trách nhiệm về vấn đề này”. Ở trong nước, Gordimer được biết tới là một nhà văn kỳ cựu luôn ủng hộ, giúp đỡ những nhà văn trẻ. Bà chắc chắn sẽ tiếp tục là một “người khổng lồ vĩ đại” có vai trò ảnh hưởng đối với nhiều thế hệ nhà văn tiếp theo ở Nam Phi. Trong cuộc phỏng vấn hồi năm 1990, Gordimer từng nói: “Tôi sẽ là nhà văn dù sống ở bất cứ đâu, nhưng vì tôi sống ở Nam Phi, nên viết văn đối với tôi nghĩa là chống lại sự phân biệt chủng tộc”. |
