| Hiện thời, có nhiều loại L/C được dùng trong tính sổ hàng hóa xuất nhập cảng, như một cam kết rằng: nhà băng phát hành L/C sẽ đứng ra trả tiền hàng thay cho bên mua hàng nếu có vi phạm trách nhiệm thanh toán. Đáng lưu ý, việc thanh toán bằng L/C dự phòng (Standby Letter of Credit) đã mô tả nhiều kẽ hở mà đối tác nước ngoài có thể lợi dụng để rút tiền bảo lãnh của nhà băng, đẩy nợ nần cho DN. Nhà băng bị qua mặt? Theo tìm hiểu của Thời báo Kinh Doanh, trọng điểm Trọng tài Việt Nam vừa phân xử vụ tranh chấp bảo lãnh trị giá hơn 1,9 triệu USD của 1 DN du nhập xăng dầu lớn. Vụ việc như sau: Năm 2012, công ty A đã kí hợp đồng mua 3.900 tấn dầu gốc, trị giá hơn 4 triệu USD từ công ty B (có trụ sở tại Singapore). Điều kiện tính sổ là giao hàng trước, trả tiền sau (theo tiến độ giao hàng). Việc thanh toán được bảo đảm bởi Thư tín dụng ngừa của Chi nhánh nhà băng M tại Việt Nam (thời hạn bảo lãnh là 1 năm), tính sổ qua nhà băng Citibank Singapore. Đầu năm 2013, theo đề nghị của bên bán hàng, CitiBank Singapore đã gửi thông báo yêu cầu nhà băng M phải tính sổ số tiền hơn 1,9 triệu USD, ứng với một phần lượng hàng đã giao cho Công ty A. Thực tại, Công ty A đã không nhận được số hàng này và do đó, đề nghị nhà băng chối từ không dịch vụ kế toán trả tiền. Không rõ nhà băng đã soát tính hợp lệ của chứng từ, điều kiện tính sổ chưa, nhưng thực tế, ngân hàng chóng vánh chuyển đủ số tiền 1,9 triệu USD theo đề nghị. Và, ngay thức thì yêu cầu DN kí hiệp đồng tín dụng thắt để nhận nợ số tiền này. Công ty A rất bức xúc vì vừa không lấy được hàng, vừa gánh khoản nợ 1,9 triệu USD từ "trên trời rơi xuống". Hơn 1 năm qua, do khoản nợ này đã quá hạn, chuyển thành nợ xấu, nên DN gặp khó khăn khi đi vay vốn nhà băng. Theo luật sư Nguyễn Văn Hải (Văn phòng trạng sư Hoàng Trung và anh em), dịch vụ kế toán thuế ở hà nội những tranh chấp về bảo lãnh thanh toán của ngân hàng xảy ra ngày một nhiều. Song trường hợp trở nên "con nợ" bất đắc dĩ như Công ty A lại rất… lạ thường!  "Khi DN đã gửi thông tin đề nghị nhà băng không tính sổ L/C vì lý do không nhận được hàng, cũng không kí biên bản giao nhận hàng, thì ngân hàng cần thẩm tra ngay tính hợp thức của Bộ chứng từ mà phía nước ngoài cung cấp. Bởi rất có thể, chứng từ đã bị giả mạo", luật sư Hải nói và chỉ ra bổn phận của nhà băng phải rà ngay các chứng từ do phía nước ngoài cung cấp trước khi thanh toán. Bởi theo Điều 1.06 của ISP 98 (lệ luật thực hiện về tín dụng ngừa quốc tế), trách nhiệm thanh toán L/C của ngân hàng phụ thuộc vào việc xuất trình các chứng từ và rà trên bề mặt chứng từ trước khi thực hành tính sổ. Ngân hàng có thể từ khước dịch vụ làm báo cáo tài chính cuối năm thanh toán nếu chứng từ không hợp lệ, tránh thiệt hại cho mình và DN. Sau khi đưa vụ việc này ra trọng điểm Trọng tài Việt Nam phán xét, phía công ty Singapore đã dìm vi phạm, ưng bồi thường thiệt hại cho Công ty A. Còn số tiền 1,9 triệu USD đã "trót" tính sổ, nay trở nên thiệt hại của nhà băng, vẫn chưa thể xử lý, thu hồi về. Thiếu kiểm soát rủi ro hiện thời, một số nhà băng cung cấp dịch vụ phát hành bảo lãnh L/C dự phòng cho các DN trong giao thiệp mua bán hàng hóa xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, loại hình bảo lãnh này đang biểu thị nhiều rủi ro, dẫn tới nảy những tranh chấp pháp lý phức tạp, khó xử lý. Từ trường hợp công ty A, luật sư Hải phân tách, nếu cán bộ nhà băng làm việc mẫn cán hơn, chóng vánh rà lại các chứng từ thì có thể đã phát hiện trả bất thường, khước từ thanh toán. Chả hạn, bộ chứng từ có khả năng bị làm giả, méo mó hoặc có sự gian dối trong việc tuyên bố Công ty A vi phạm giao kèo (đây là căn cứ đề nghị ngân hàng tính sổ). "Bên bán ở nước ngoài làm giả hồ sơ, chứng từ hoặc tuyên bố bên mua vi phạm hiệp đồng, đòi ngân hàng tính sổ là một trong nhiều rủi ro có thể lường trước. Nhưng vấn đề là cán bộ ngân hàng có rà soát lại các yếu tố này không?", ông Hải nói. Hơn nữa, có thực tiễn là quy trình tính sổ L/C của nhà băng lại thiếu bước soát chủ chốt này. Nếu ngân hàng kiểm soát chặt, thì đây là kẽ hở cho các đối tác ở nước ngoài lợi dụng, làm giả chứng từ thanh toán để rút tiền tài nhà băng một cách "hợp pháp". Những quy định thuận tiện của hình thức tính sổ L/C và sự thiếu kiểm soát của ngân hàng sẽ tạo ra cái "bẫy" cho chính ngân hàng và DN mắc vào. Theo ông Hải, nếu DN mở L/C dự phòng thì cần thiết phải đề nghị bên bán hàng mở đồng thời một L/C giao hàng để đảm bảo các bổn phận của hợp đồng mua bán được thực hiện đúng. L/C phòng ngừa hay các L/C thường nhật khác được xem như là dụng cụ tính sổ thứ yếu, tiện lợi và an toàn trong các giao tiếp mua bán quốc tế. Nhưng khi có rủi ro, cả DN và nhà băng sẽ bị thiệt hại nặng vì mất tiền, gánh nợ xấu lớn, hơn nữa kéo theo những cuộc tranh chấp, kiện tụng miên man.
Theo Thu Hằng -Thời báo Kinh Doanh
|
Coppyright © Công Ty Tư Vấn Quản Lý Thuế Hà Nội
Top